Sözbilir, Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’nce düzenlenen “6-20 Şubat Maraş ve Antakya Sarsıntıları Bize Ne Diyor?” bahisli çevrim içi eğitime katıldı.
6 Şubat’ta 7,7 büyüklüğündeki Pazarcık ile 9 saat sonra 7,6 büyüklüğündeki Elbistan merkezli sarsıntıların akabinde 20 Şubat’ta Defne merkezli 6,4 büyüklüğünde bir ana sarsıntı yaşandığını hatırlatan Sözbilir, sarsıntıların akabinde bölgede farklı kollardan birçok bilim insanıyla çalışmalar yaptıklarını söz etti.
Depremleri pahalandıran Sözbilir, şunları kaydetti:
“Birinci sarsıntıda Pazarcık, Amanos, Erkenek ve Narlı segmenti birbirini tetikleyecek formda çok kısa müddette kırılarak 7,7 büyüklüğündeki zelzelesi oluşturdu. Bundan 9 saat sonra da Sürgü Fayı bir transfer niteliğinde çalışarak oradaki gerilimi yan taraftaki faylara iletti ve Doğanşehir ve Çardak fayı birlikte kırılarak 7,6 büyüklüğündeki sarsıntısı meydana getirdi. Bilhassa birinci sarsıntıda önemli manada yıkım olmuştu ancak ikinci sarsıntıda, birinci sarsıntıda yıkılmayan binalar da yıkıldı. 20 Şubat’ta ana zelzeleler sınıfında bedellendirilen üçüncüsü Defne’de 6,4 büyüklüğünde bir zelzele daha oldu. Bu cins büyük ölçekli, çok segmentli kırılma dediğimiz sistem dünyada birkaç yerde gözlenmiş lakin bu ölçekte son 100 yılda seçkin sarsıntılardan biri olarak kayıtlara geçmiş oldu. Bölgede, bu sistemin içerisinde şimdi kırılmamış çok sayıda fay modülü da var.”
Sözbilir, bölgede yaptıkları taban ölçümlerinde 7,7 büyüklüğündeki sarsıntının 7,3 metre, 7,6 büyüklüğündeki ikinci zelzelenin de 6,6 metre uzunluğunda yer değiştirmelere neden olduğunu saptadıklarını söyledi.
CAN VE MAL KAYBINI ARTIRAN NEDENLER
Sözbilir, sarsıntıdan sonra çeşitli üniversitelerden farklı kısımlardaki bilim insanlarının çalışmaları sonucu ortaya konan görüşlerin çabucak hemen ortak olduğunu lisana getirdi.
Diri fay üzerinde yapılaşma, taban sıvılaşması ve yapı kontrolü yetersizliğinin can ve mal kaybını arttıran nedenler olarak dikkat çektiğini kaydeden Sözbilir, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yapı kontrolü yetersizliği çok kıymetli bir parametre olarak karşımıza çıktı. Jeolojik taban etütlerindeki kontrol yetersizliği, yapının yapılma sırasındaki ve bittikten sonraki kontrol yetersizliği günümüzde en çok konuşulan hususlardan bir tanesi oldu. Bana nazaran Türkiye’de yapı kontrolü önemli manada çökmüş durumda. Kesinlikle bunun düzeltilmesi gerekiyor diye düşünüyoruz”