“Deprem vergisi” olarak isimlendirilen 7440 sayılı Kanunla getirilen “Ek vergi”de 100 milyar civarında bir tahsilatın beklendiği Maliye Bakanlığı yetkilileri tarafından açıklanmıştı. Ne yazık ki bu meblağlar yetmeyecek? Ezcümle TÜSİAD, “Depremin yaralarını sarmak için seferber edilmesi gereken fonların toplamının 100 milyar dolara ulaşabileceğini” açıkladı. Şu halde, seçimden sonra yeni zelzele vergileri kaçınılmaz görülüyor. Pekala, bu vergiler toplumun hangi kesitinden istenecek? Sermaye mi, çiftçi mi, esnaf mı, meslek kısmı mi, çalışanlar mı, hepsi mi, hiçbiri mi? “Hiçbiri”ni kafiye olsun diye yazmadım. Tahminen de borç alınacak. Zira ülkemizde, borcun peşin vergi tahsilatı olduğunu, sonraki kuşaklar tarafından vergi olarak ödeneceğini bilmeyen tesirli ve yetkili kıymetli bir kesim var.
Evet, fedakârlık kimden istenecek. 2022 için getirilen Ek vergi, kalıcı hale dönüştürülecek mi? Çünkü vergilerin fevkalâde devirlerin eseri olması ve sonraki yıllarda kalıcı hale dönüştürülmesi üzere bir özelliği var. Üstelik bu vergiyi, faklı kılan kıymetli bir yanı var. Randımanı yüksek ve sermaye kesitinin vergi dışı bırakılmış alanlarını vergilendiriyor. Bu özelliği onu kalıcı olmaktan kurtaracak mı?
Soruya yanıt bulmak için çeşitli bölümlerin “Ek vergi” hakkındaki açıklamalarını araştırdım. TÜRMOB ile TÜSİAD’ın açıklamaları var. Emekçi sendikaları, esnaf, tarım, barolar, tabipler, mühendisler, vb. temsilcilerinin ise rastgele bir açıklamasına rastlamadım. Bunu, husus hakkında kâfi bir müşavirlik almadıklarına bağlıyorum. Siyasi partiler tarafından da, Meclis tutanakları dahil yapılmış rastgele bir açıklama yok. Şu halde değerlendirmelerimi TÜSİAD ve TÜRMOB liderlerinin kelamları üzerinde yapacağım.
TÜSİAD’IN GÖRÜŞLERİ
Bloomberg HT’den Olcay Büyüktaş’a konuşan TÜSİAD Lideri Orhan Turan, “Sayıları 1 milyonun üzerinde olan kurumlar vergisi mükelleflerinden süreksiz vergi alınması yerine 22 bin civarındaki kurumlar vergisi teşviki almış mükelleften kesinti yapılması ‘adaletsiz’ olmuştur.” demiştir.
Bu açıklamalarda, zelzele için vergi alınmasına karşı bir tabir yok. Vergi bağışıklığı tanınan bir alana yapılan vergilemenin, bundan bu türlü yol olabileceği ihtimaline bir itiraz var. Hakikaten Sayın Turan itirazını, “hakkaniyet” değil de, “eşitsizlik” kavramı üzerinde yapıyor. Bunu da, kurumlar vergisi mükellefleri üzerinde açıklıyor. “Olanla ölmüşe deva yoktur” şuuruyla, artık yasallaşmış sarsıntı vergisi hakkında konuşsa da, özünde seçim sonrasına mektup yazıyor. Mümkün vergiler için kurumlar vergisi mükelleflerinin eksiksiz tamamından süreksiz vergi alınmasını tabir ediyor.
Turan’ın, ücretlilerden ve gelir vergisi mükelleflerinden kelam etmemesi gözden kaçmıyor. Bunun, hem bu bölümün vergi ödeme kapasitesinin yetersizliği, hem de ücretlilere yönelik bir vergilendirmenin bedelinin iş sahipleri tarafından karşılanacağı formundaki bir şuur birikiminden kaynaklandığı düşünülebilir.
TÜRMOB LİDERİNİN GÖRÜŞLERİ
TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu, sermayenin vergi dışı kalmış karları ile KVK’nun 5/1-e hususundaki taşınmaz rantı üzere çıkarları vergilendiren 7440 sayılı Kanuna karşı çıktığı üzere bu şekil vergilendirmeler yerine, temsilcisi olduğu YMM ve SMMM’leri de kapsayan meslek sahipleri ile esnaf ve ücretlilere vergilendirme yapılmasını öneriyor. Verginin teknik kavramlarıyla bu teklifini net bir formda ortaya koyduktan sonra münasebetlerle haklı kılmaya çalışıyor. 09.03.2023 tarihli hürriyet.com’da yer alan tabirleriyle:
Geçmişe yönelik ek vergiyi yanlış bulduklarını (…)‘Ülkemizde yatırım yapacak yeni yatırımcıları yatırım yapma konusunda olumsuz tesir edecek ve hatta mevcut yatırımların civar ülkelere dahi kaymasına yol açabileceği değerlendirilmektedir”. “Yaşanılan bu kuvvetli süreçte herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini”, “Bu istikamette toplumun hiçbir bölümünde tereddüt olduğunu düşünmüyoruz. Bu kapsamda elbette yeni vergiler getirilebilir. Lakin geçmişe yönelik vergileme yerine modern vergileme ilkelerine de uygun olarak cari yıl ve periyotlar için yeni vergiler getirilmeli. (…) Vergi otoritesi tarafından kendilerine karlarının vergiden istisna olacağı, kıymetli vergisel avantajlar sağlanacağı belirtilen üretici ve sanayicimize, girişimcilerimize verilmiş olan imkanların artık Ek Vergi ismi altında geriye alınması manasına gelmektedir”. Bu durumun hukuksal güvenlik prensibi ile de örtüştüremediklerini (…)Oyun başladıktan sonra oyunun kurallarının değiştirilmemesi…” formunda devam edip giden sözler.
DEĞİŞİK BİR AŞK
Vergi dışı kalmış bir alana yönelen bir vergiyi, bütünlüklü bir tablo ortaya koyup gerekçelendirerek, yanlış bulduğunu açıkça söz ediyor. Sarsıntı sonrası için bunun yerine, YMM ve SMMM’, avukat, tabip, mühendis, sanatçı, çiftçi, fiyatlı, esnafı da kapsayan gelir vergisi mükelleflerinin de, kapsama alınmasını öneriyor. “Herkesin elini taşın altına koyması gerektiği” tabiri tam da bunu açıklıyor. “Herkes” kavramı, vergi hukuku alanında Anayasa ile düzenlenen verginin genelliğini ilkeleştiren bir kavramdır. Cari yıl ve devirler için yeni vergiler getirilmeli ifadesi ise, kurumlar vergisi yanında gelir vergisi tarafından süreksiz vergiye ve KDV’ye tabi olan meslek sahipleri ile ticaret bölümünü işaret ediyor.
Bu aşk hudut da tanımıyor; o kadar ki, fiyatlı, meslek ve esnaf kesitinin, kendi istekleriyle bunu arzuladıklarından emin olduğunu söylüyor. Vergi ödeme kapasitesi ise mevzu dışı kalıyor.
Cari yıldaki en yakın vergilendirme devrinin süreksiz vergi olarak 17.05.2023 tarihinde başlayacağını dikkate almıyor. Yani geriye yürümenin bir zorunluluğa dönüştüğünü ve bu açıdan da şartlar itibariyle hukuka en uygun vergilendirme yapıldığını görmezlikten geliyor..
DAHA NELER
Ek verginin bir uzlaşıya dayandığını, göremiyor, bu verginin mevcut yatırımcıları civar ülkelere kaydıracağını söylüyor. Uzlaşıya dayanmasa da bu savlar temelsizdir. Ülkemizde, büyük bir sarsıntı felaketi olmuş, devletin olsun, özel kısmın olsun büyük bir mali kaynak ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu durumda, şayet bir vergi alınacaksa, toplumun bugüne kadar vergi bağışıklıklarıyla fedakarlıkta bulunduğu ve sermaye fazlası olan kesitlerinin fedakarlıkta bulunması doğal ve olağan olanıdır. Bu bölümün, vergiden kaçmak için yatırımlarını ülke dışına kaydıracaklarını, kamusal bir kurum olan TÜRMOB ismine söylenemez. Üyeleri bu vergileri ödeyecek olan kuruluşların açıklamalarına baktım, hiç birinin bu türlü bir sözü ima yoluyla dahi yok.
Yabancı sermaye ile ilgili söylediklerine gelirsek, büyük felaketi görmüyorlar mı? Bu ülke kendilerine bu kadar büyük vergi istisnaları sağlamışsa, artık fedakarlık vakti olduğunu bilmiyorlar mı? Bu türlü yakın uzaklıklı, insanı nitelikli, karlı, bol muafiyetli, teşvikli, düşük vergi oranlı ve kendilerinin faydasına düzenlenmiş hukuk sistemi diğer hangi ülkede var?
OYUN MU KURAL MI SINIF MI DEĞİŞTİ
Kartaloğlu, suratını alamıyor; bu “Ek vergi” üzerinde, “hukuki güvenlik” unsurunu ihlal ettiği gerekçesiyle Vergi Yönetimini de eleştiriyor. Halbuki, ek vergiyi koyan TBMM’dir. Yıllardır verdiğinin, küçük bir kesimini bir felaket nedeniyle geri istemiştir. Bundan yanlış nedir?
“Oyun başladıktan sonra oyunun kurallarının değiştirilmemesi” kelamlarına ne denmeli? Güya büyük bir felaket hiç yaşanmamış da keyfi olarak vergi getirilmiştir.
Bunlar, TÜRMOB’un görüşleri olamaz. Ancak ne yazık ki TÜRMOB ismine söylenmiştir. Bu kelamlar, bir talihsizlikten öte bir tercihi söz eder. Kartaloğlu sınıf mı atlamıştır? Tercihi ve aidiyeti bu istikamette olmuştur.Ancak problem bu da değildir. Temsil ettiği kesite yabancıdır. Mesleği ve temel siyasetlerini kavramaması ülkemiz ismine da üzücüdür.
Dr. Yusuf İleri
Odatv.com